Copyright © 2000-2014, All rights reserved. ----- hsencan@ticaret.edu.tr
TT
Tez Yazımı İçin İpuçları
Giriş Bölümü
Ön Kabuller
Ölçekler ve Anket Formu
B. Ana Kütle, Örneklem, Örnekleme Yöntemi
1. Ana Kütle
2. Örneklem Büyüklüğü ve Güç Analizi
Çok değişkenli istatistik açısından
Hipotez testleri açısından ve Güç Analizi
3. Örneklem Birimi ve Örnekleme Yöntemi
Güvenilirlik ve Geçerlilik
C. Ölçüm Araçları
VI. VERİ ANALİZİ
C. Geçerlilik ve Güvenilirlik Analizleri
V. BULGULAR
C. Geçerlilik ve Güvenilirlik Analizi Bulguları
Faktör Analizi Varsayımları
IV: VERİ ANALİZİ
C. Geçirlilik ve Güvenilirlik Analizleri
2. Ölçüm Araçlarının Güvenilirlik Analizleri
Ölçüm araçlarının güvenilirlik analizleri üç düzeyde yapılmıştır. İlk aşamada Maddeler arası
korelasyon değerleri ve maddeler arası korelasyonların ortalaması alınmıştır. İkinci aşamada yarıya
bölme güvenilirliği araştırılmış ve üçüncü aşamada ise iç tutarlılık güvenilirlik analizleri yapılmıştır.
Bu analizlerin yapılma biçimiyle ilgili bilgiler aşağıdaki paragraflarda ele alınmıştır.
Maddeler arası korelasyon değerleri ve maddeler arası korelasyonların ortalaması.
Maddeler arası korelasyon değerleri Factor isimli yazılımla elde edilmiştir. Korelasyon matris
tablosundaki değerler negatif işaret ve katsayıların büyüklüğü veya küçüklüğü açısından
incelendikten sonra 0.30’dan küçük ve .70’ten büyük olan maddelerden biri çıkarılmış ve
korelasyon matris tablosu yeniden oluşturulmuştur. Buna göre korelasyon değerlerinin
ortalaması alınarak “maddeler arası korelasyonların ortalaması” bulunmuştur. Alan yazında
maddeler arası korelasyonların ortalamasının, ideal olarak .20 ila .40 arasında olması istenmiştir.
Belirlenen değerler maddelerin yeterince türdeş olduğu ve özgün varyansı içerdiği anlamına
gelmektedir. Bu değerler arasında kalırsa maddelerin dağılımları tam bir paralellik
göstermeyecektir. Değer .20'nin altında olursa maddeler kavramsal yapıyı tam temsil etmiyor
olabilir. Eğer .40'ın üzerinde olursa maddeler kavramsal yapının sadece belli bir yönünü veya belli
bir alanını temsil ediyor şeklinde değerlendirilecektir.(2)
Yarıya bölme güvenilirliği. Daha çok standardize edilmiş bilgi testlerinin güvenilirlik
analizi için kullanılan bu yöntem Likert ölçeği eğer tek boyutlu ise bu tür ölçeklerde de aynı
yöntemden yararlanılabilmektedir. Çok boyutlu Likert ölçeklerinde ise bir boyut altında en az altı
madde bulunması koşuluyla yine kullanılabilir. Bu yöntemin sorunu ölçeğin sadece bir yarısının
güvenilirliğini ölçüyor olmasıdır. Bu nedenle testin tamamının güvenilirliğini elde etmek için
Spearman-Brown Düzeltme formülü kullanılmıştır. Yarıya bölme güvenilirliğinde .80 korelasyon
katsayısına ulaşılması hedeflenir, fakat açıklayıcı ve tanımlayıcı araştırmalarda güvenilirlik için
korelasyon katsayısı .60'a kadar düşürülebilmektedir. (3) Araştırmada birinci kavramsal yapı ölçeği
tek boyutlu olduğundan 20 madde tek ve çift numaralı maddeler olarak ikiye ayrılmış ve iki grup
değer arasında Spearman korelasyon analizi uygulanmıştır. Spearman yönteminin uygulanma
nedeni verilerin kesikli olmasıdır. Daha sonra aşağıdaki Spearman-Brown Düzeltme formülü
uygulanmıştır.
İç tutarlılık güvenilirliği. İç tutarlılık ölçekteki maddelerin gizli kavramsal yapıyı birlikte
temsil edip etmediğini belirleyen bir yaklaşımdır. İç tutarlılık daha çok Cronbach Alfa değeriyle
hesaplanmaktadır. Likert ölçekleriyle yapılan araştırmaların yüzde 89,2'sinde güvenilirlik analizi
için "iç tutarlılık" yöntemi tercih edilmiş ve iç tutarlılık analizleri içinde de % 81,8 oranında
Cronbach alfa değerleri verilmiştir. Ancak son yıllarda yapılan araştırmalarda Omega güvenilirlik
katsayılarının da araştırma makalelerinde verilmeye başlandığı görülmektedir. Bu nedenle iç
tutarlılık analizleri “alfa güvenilirliği” ve “Omega güvenilirliği” olmak üzere iki alt başlık altında
analiz edilmiştir. Fakat bulgular bölümünde alfa ve Omega güvenilirlik katsayıları tek bir tablo
halinde verilmiştir.
Alfa güvenilirliği hesaplaması. Alfa güvenilirlik analizleri üç seviyede yapılmıştır: (1)
Ölçeğin genel alfa değeri ve boyutların alfa güvenilirlik katsayıları, (2) madde iptal edildiğinde alfa
katsayısı, (3) madde-toplam puan korelasyonları ve madde-toplam puan korelasyonlarının
ortalaması.
(1) Genel ve boyutsal alfa katsayıları: SPSS istatistik analiziyle Cronbach alfa değerleri şu anlama
gelmektedir ve hesaplamada kullanılan formüller şunlardır.
Belirlenen formüller SPSS yazılımın arka planında çalışmaktadır. Buna göre ölçeğin hem genel alfa
güvenilirlik katsayısı hem de boyutların alfa güvenilirlik katsayıları ayrı ayrı hesaplanmıştır.
Bulgular bir sonraki başlıkta ele alınarak yorumlanmıştır.
(2) “Madde iptal edildiğinde alfa katsayıları” tablosu hangi maddelerin zayıf olduğunu göstererek
araştırmacıya yol gösterir. Bu tablo incelenerek iki maddenin ölçekten çıkarılmasının yararlı
olacağına karar verilmiştir.
(3) Madde-toplam puan korelasyonları SPSS ortamında otomatik olarak hesaplanmaktır. Daha
sonra bu korelasyonların ortalaması manüel olarak hesaplanmış ve madde-toplam puan
korelasyonlarının ortalaması değeri elde edilmiştir. Birinci maddede olduğu gibi, “Madde iptal
edildiğinde alfa katsayıları” ile “madde-toplam puan korelasyon” değerleri aynı tablo içinde
gösterilmiş, korelasyon ortalamaları ise tablo dipnotuna alınmıştır.
Omega güvenilirliği hesaplaması. Omega güvenilirliği değeri “Factor” isimli yazılımla
gerçekleştirilmiştir. Faktör analizi sonucunda yeniden şekillenen nihai ölçek için Factor
programının verdiği güvenilirlik değerleri temel alınmıştır. Factor programı güvenilirlik analizini
yaparken şu kriterleri dikkate almaktadır. …………………. Omega güvenilirlik analizi sonuçları ayrı bir
tablo yapılmayarak alfa güvenilirlik sonuçlarının verildiği aynı tablo içinde gösterilmiştir.
k
Tez yazıyorsanız bu sayfayı okuyunuz